روشهای پرداخت در اینترنت

بسیاری از پایگاههای وب در اینترنت باهدف فروش کالا و یا خدمات طراحی وراه اندازی شده اند. اجزای اصلی ایجاد یک پایگاه تONLINE در اینترنت به شرح زیر است :
1 - پایگاه وب
2 - سرویسگر امن
3 - حساب بانکی فروشنده که مبلغ دریافتی از کارت اعتباری به آن ریخته می شود.
4 - برنامه عملیات پرداخت جهت پردازش اطلاعات کاربر و شماره کارت اعتباری .
5 - مسیر خرید برنامه ای که اجازه می دهد کاربر چند محصول را انتخاب کرده و سفارش دهد.
بخش مهم در ایجاد پایگاه تجاری تعیین نحوه پرداخت و دریافت پول می باشد.
روشهای مختلفی جهت دریافت پول وجود دارد. درمجموع دو روش OFFLINE و ONLINE وجود دارد.

در روش OFFLINE درهمان لحظه نمی توان خرید را تکمیل کرد ولی در روش ONLINE با استفاده از کارتهای اعتباری خرید انجام می شود. برطبق آمار اینترنتی 87%مشتریان اینترنتی با کارتهای اعتباری خرید می کنند. ولی برخی از کاربران به خاطراطمینان نداشتن از امنیت در اینترنت و اینکه می خواهند پس از مشاهده کالا مبلغ آن راپرداخت کنند، ترجیح می دهند حتی المقدور از کارت اعتباری خود استفاده نکنند.همچنین بسیاری از کاربران همانند ایرانیان کارت اعتباری ندارند، بنابراین ارائه روشهای OFFLINE در کنار روش ONLINE توصیه می شود.

OFFLINE
دو روش جهت پرداخت OFFLINE وجود دارد:

1 - ارائه شماره حساب
پس از انتخاب این گزینه به کاربر پیغام داده می شود که رسید بانک را به شماره فاکس مربوط به پایگاه ارسال نماید و یا از طریق پست الکترونیک شماره رسید و نام ونام خانوادگی و نام کالا را به آدرس پایگاه ارسال نماید. اطلاعات کالای سفارش داده شده در بانک اطلاعاتی پایگاه نگهداری می شود. پس از دریافت رسید توسط مسئول پایگاه واطمینان از دریافت مبلغ ، کالا به آدرس مزبور ارسال می شود.

2 - تحویل مستقیم کالا
پس از تائید اطلاعات خرید توسط کاربر، کالای موردنظر به آدرس مزبور ارسال می شود و با تحویل کالامبلغ دریافت می شود. فروشنده رسیدی مبنی بر تحویل کالا ازمشتری دریافت می کند. هزینه تحویل به قیمت کالا اضافه شده است . در این روش معمولا پس از سفارش با خریدار تماس گرفته می شود تا خرید تائید شود چون ممکن است خرید آزمایشی باشد.

ONLINE

در روش ONLINE از کارتهای اعتباری همانند ویزا کارت ، مستر کارت ، و ملی کارت در سایتهای ایرانی استفاده می شود. برطبق آمار اینترنتی معاملات ازطریق کارتهای اعتباری ، میزان فروش را حدودا از 100 تا400 درصد افزایش می دهد.
در هر خرید اینترنتی ONLINE علاوه بر مشتری و فروشنده 3 جزء درگیر هستند:

1 - بانک طرف مشتری THE ISSUING BANK
مشتری در این بانک حساب دارد و لازم است اطلاعات کارت خود را به فروشنده بدهد.
2 - بانک طرف فروشنده THE MERCHANT BANKمقادیر پرداخت شده توسط مشتری در این بانک به حساب فروشنده واریز می شود.جهت دریافت مقادیر پرداخت شده از کارتهای اعتباری در اینترنت ، فروشنده نیاز به داشتن حساب تجاری (ONLINE MERCHANT ACCOUNT)از بانک قید شده دارد تاعملیات مربوط به کارتهای اعتباری اینترنتی را پوشش دهد. هر بازرگانی در اینترنت اعم از کوچک و یا بزرگ و با هر نوع فعالیت نیاز به این حساب دارد.
فروشنده می تواند این حساب را نداشته باشد و از یک شرکت واسط به نام سرویس دهنده پرداخت اینترنتی (ONLINE PAYMENT SERVICE PROVIDER)استفاده کند.
درواقع پول به حساب این شرکت واریز می شود و آن شرکت پس از یک فاصله زمانی معین ، مبلغ دریافتی را با کسر حق الزحمه به فروشنده پرداخت می نماید.

بنابه دلایل زیرتوصیه می شودکه فروشنده ،خود دارای حساب تجاری MERCHANT ACCOUNTباشد. اگر این حساب را نداشته باشد نمی تواند ازطریق تلفن ، فکس و یاپست الکترونیک سفارش بگیرد. دلیل این امر آن است که شماره کارت باید به صورت ONLINE وارد شود و اگر خود فروشنده حساب تجاری نداشته باشد، واردکردن شماره کارت خریدار توسط فروشنده غیرقانونی است . البته این روش مستلزم پاسخگویی 24ساعته تلفنی به مشتری است و ازطرف دیگر کسانی که با اینترنت ازطریق تلفن تماس گرفته اند معمولا یک خط تلفن دارند و باید اینترنت را قطع کرده و برای دادن شماره کارت تماس بگیرند.
ازطرف دیگر بیش از 8 تا 15 درصد مبلغ را شرکت واسط برمی دارد و پس از مدت حدودا یک ماه پول را پرداخت می کند. ضمنا داشتن این حساب همانند ثبت (پایگاه شخصی اینترنتی )DOMAINبا نام اختصاصی شرکت باعث اعتبار فروشنده است که درصورت عدم وجود آن ، ممکن است مشتریان تصور کنند که با فروشنده مهمی روبرونیستند. همچنین درصورت استفاده از تسهیلات یک شرکت واسط، درصورت ورشکسته شدن آن شرکت ، ریسک بیشتری متوجه فروشنده می شود.

3 - برنامه پردازشگر انتقال وجوه پرداختی (THE ACQUIRING PROCESSOR)
واسطی است که پول را از بانک مشتری به بانک فروشنده انتقال می دهد.
انتقال شامل مراحل زیر است :
ابتدا مشتری اطلاعات کارت اعتباری خود را در مرورگر خود وارد می کند. اطلاعات وارد فرمی می شود که امنیت بالایی دارد. بعداز اینکه اطلاعات رمزگذاری شده به سرویسگر فروشنده رسید اطلاعات رمزگذاری شده و مبلغ جهت شناسایی به پردازشگرارسال می شود. امنیت فرم ورود اطلاعات کارت اعتباری به گونه ای است که فروشنده نمی تواند شماره کارت اعتباری را بفهمد.

سپس پردازشگر، اطلاعات را با بانک مشتری (ISSUING) کنترل می کند. شماره کارت اعتباری مشخص کننده نوع کارت ، بانک مشتری و حساب است . درصورتی که موجودی مشتری مطابق با مبلغ معامله باشد بانک مشتری آن را تائید کرده و یک کد تائید(AUTHORIZATION)ایجاد می کند و کد را به پردازشگر می فرستد و یک نشانه برروی حساب مشتری به اندازه مبلغ فروش می گذارد. تا این لحظه مبلغی از حساب مشتری کم نشده است .
سپس واسط فوق کدی را مبنی بر تائید و یا عدم تائید خرید توسط مشتری به پایگاه فروشنده می فرستد. درصورت نداشتن موجودی معادل مبلغ خرید، مجددا راجع به اقلام سفارش از مشتری سوال می شود و با تغییر آن مراحل فوق تکرار می شود.
تا زمانی که کالا به مشتری تحویل نشده است مبلغی جابجا نمی شود. واسط فوق ،توسط پست الکترونیک از مشتری و فروشنده اطمینان حاصل می کند که کالا جابجا ودریافت شده است . سپس مبلغ مربوطه را از حساب بانک مشتری کم کرده و با کسر مبلغ حق الزحمه به حساب تجاری فروشنده می ریزد. نامه ای که به خریدار ارسال می شودمعمولا شامل نام کامل فروشنده ، کالای فروخته شده ، مقدار فروش و... است .

درصورتی که بنابه دلیلی کالای خریداری شده منطبق با انتخاب و سفارش مشتری نبوده و بخواهد آن را برگرداند، نحوه برخورد پایگاه بستگی به سیاست آن و شرایط ودلایل پس دادن کالا دارد. به هرصورت تا زمانی که مشتری ، کالای موردنظر خود رادریافت نکرده است ، پول از حساب وی کسر نمی شود.
برخی از پایگاهها امکان پس گرفتن سفارش را پس از سفارش و قبل از جابجایی پول ، فراهم می کنند. تا درصورتی که کاربری ازطریق پست الکترونیک و یا تلفن درخواست متوقف کردن عملیات خرید را داد، مدیر سیستم با پایگاه واسط انتقال پول تماس می گیرد و عملیات انتقال پول را متوقف می کند. برخی از پایگاههایی که عملیات انتقال پول را انجام می دهند می توانند بعداز انتقال پول نیز مقدار را برگردانند.

نقش امنیت
امنیت نقش عمده ای در ارسال شماره کارت اعتباری در اینترنت دارد.
در امنیت 3 عامل مهم است :
1 - فروشنده جهت فروش مستقیم در اینترنت ، لازم است مشکلات امنیت و سفارش رابداند و مشتری را شناسایی کند.
2 - مشتری نیاز به این دارد که از امنیت فروشگاه مجازی اطمینان حاصل کند. این امنیت شامل انتقال از مرورگر به سرویسگر فروشنده و انتقال از سرویسگر وب به بانک می باشد.
3 - طراح وب لازم است امنیت و رمزگذاری در وب را بشناسد و در صفحات لحاظ کند.
در اینترنت جهت انتقال شماره
کارت اعتباری از درگاه امنیتی
SHTML(SECURE HTML), SSL* استفاده می شود. هر شماره کارت به صورت رمزگذاری شده به مقصد ارسال شده و در آنجا رمز آن باز می شود. جهت بالابردن امنیت ،بهتر است پایگاه را در یک سرویسگر امن مستقر کنیم .

در اینترنت شرکتهای معتبری هستند که امنیت فروشنده را تائید می کنند. ازجمله شرکت VERISIGN,INC که به هر پایگاه در اینترنت یک DIGITAL CERTIFICATEمی دهد و درواقع این یک کد شناسایی شرکتها است که به مشتریان اطمینان خاطرمی دهد که از پایگاهی با امنیت مطلوب خرید می کنند. ازطرف دیگر خریدار می تواند ازشرکت فوق الذکر کد شناسایی متناظر با کارت اعتباری بگیرد تا در زمان خرید، فروشنده مطمئن شود که صاحب اصلی کارت اعتباری خرید می کند.
درواقع فروشنده با دریافتID از کاربر، آن را در فایلی که از VERISIGN دریافت کرده مطابقت می دهد.
استاندارد دیگری به نام <مبادله الکترونیکی امن > SET(SECURE ELECTRONIC TRANSACTION) توسط شرکتهای NETSCAPE, MASTERCARD MICROSOFT, VISAو دیگران ایجاد شده است . در این روش وقتی مرورگر، IDرمزگذاری شده را که شامل شماره کارت اعتباری است انتقال می دهد، توسط فروشنده قابل دیدن و بازکردن رمز نیست و فقط وقتی قابل رمزگشایی است که به بانک فروشنده برسد. این استاندارد درحال آزمایش و توسعه است .

پایگاههای واسط
پایگاههای بسیاری در اینترنت عملیات مربوط به کارت اعتباری و انتقال پول ازمشتری به فروشنده را انجام می دهند.
برخی از آنها مختص آمریکا و یا کانادا هستند مانند BILLPOINT و C2IT. بعضی ازآنها مختص خریداران آمریکایی هستند مثل "YAHOO!PAYDIRECT" - بعضی روی میزان پول محدودیت دارند. برخی روی کالای فروخته شده محدودیت دارند مثلاCCNOW فقط کالاهای قابل لمس را می پذیرد.
بعضی از آنها فروشگاه مجازی از مرحله خرید به بعد را نیز ارائه می کنند یعنی باانتخاب کالا از پایگاه فروشنده و ورود به مرحله خرید، اطلاعات به پایگاه مربوطه منتقل شده و وارد پایگاه آنها می شویم . پایگاه CCNOW نمونه خوب آن است .